Hans Spaan behoort met zijn negen GP-overwinningen ongetwijfeld tot de grootste wegracecoureurs die Nederland heeft voortgebracht. Na furore gemaakt te hebben in 50- en 80cc klasse, stapte Spaan in 1988 over naar de 125cc klasse om drie seizoenen lang voor de podiumplaatsen mee te vechten. De TT van 1989 werd een wedstrijd, die Spaan nooit meer zou vergeten. Na een bikkelhard gevecht van start tot finish met Alex Crivill, slaagt de man uit Castricum erin de TT op zijn naam te schrijven.
Tijdens zijn eerste TT in de 125cc klasse in 1988 presteerde Spaan al ongelooflijk goed door op de derde plaats te finishen. Spaan werd dat jaar tevens direct al derde in de eindrangschikking.
De voortekenen voor de TT van 1989 zijn goed. Spaan heeft tijdens de trainingen de snelste tijd uit zijn Honda weten te persen en hij staat daarmee op pole-position. Aartsrivalen Alex Crivill en Ezio Gianola volgen op een tweede en derde plek.
Het is bij de start van de wedstrijd Crivill die de leiding neemt voor de Duitser Stefan Prein. Spaan komt bij het verspringen van het licht niet zo goed weg en duikt pas op een achtste plaats de Haarbocht in. Een paar bochten verder, in de Strubben, is Spaan al opgerukt naar een zesde positie. De Honda van Spaan beschikt over enorm veel vermogen en daar maakt Hans op de snelle Veenslang bijzonder goed gebruik van. Hij duikt in de slipstream van de Japanner Unemoto en de Italiaan Gianola, ook rijdend op zoÕn snelle Honda, om vervolgens bij de Stekkenwal als eerste de hoek om te komen. Bij de knikjes voor de Ramshoek valt regerend wereldkampioen Martinez ten prooi aan Spaan. Bij de eerste doorkomst ligt Hans daardoor al op een derde plaats achter Prein en Crivill.
In de 2e ronde van de wedstrijd neemt Crivill al vrij snel de leiding weer over van Prein. Spaan nadert met rasse schreden en neemt Gianola in zijn opmars met zich mee. Spaan maakt op de Veenslang opnieuw gebruik van zijn hoge topsnelheid en steekt bij het remmen voor de Stekkenwal bij Prein binnendoor. Zowat pakt Spaan Crivill ook nog bij deze inhaalactie, maar de Spanjaard is brutaal genoeg om zijn 125cc-racer voor die van Spaan in de bocht te gooien.
Een ronde later zijn Crivill, Spaan, Gianola en Prein met zÕn vieren echt los van de rest van het veld. In de Stekkenwal doet Spaan precies hetzelfde bij Crivill wat hij de ronde daarvoor bij Prein wist te presteren. Spaan zet zijn Honda naast de machine van Crivill en passeert hem bij het insturen van de bocht. De 30-jarige Spaan neemt daarmee de leiding van de pas 19-jarige Spanjaard over.
Een aantal ronden lang heeft Hans de leiding in de wedstrijd stevig in handen en verhoogt hij het tempo. Prein moet de andere drie koplopers laten gaan en krijgt het uiteindelijk aan de stok met de dan op een vijfde plek liggende Miralles. Spaan, Crivill en Gianola rijden als aan een touwtje over de Drentse Hei en in de zesde ronde steekt Crivill zijn JJ Cobas in de Strubben bij Spaan binnendoor. Een paar honderd meter verder zijn de rollen alweer omgedraaid als Spaan opnieuw bij het remmen voor de Stekkenwal, aan het eind van de Veenslang, de koppositie van de Spanjaard overneemt.
Tot en met de twaalfde ronde blijven de posities in de kopgroep ongewijzigd. Spaan leidt voor Crivill en Gianola. Hans probeert wel weg te rijden, maar Crivill geeft hem geen ruimte. Gianola volgt nog steeds op een derde plaats, maar hij doet weinig pogingen om verder naar voren te komen. In diezelfde 12e ronde stuurt Spaan bij Mandeveen zijn machine echter met te hoge snelheid de bocht in, waardoor hij bij het uitkomen van de bocht even buiten de baan in het gras terechtkomt. Spaan gooit zijn Honda direct weer het asfalt op, maar het is toch genoeg voor Crivill om de leiding weer over te nemen.
Crivill weet de eerste positie in de wedstijd zoÕn anderhalve ronde vast te houden. Bij het ingaan van de 14e ronde, wanneer er nog drie ronden te rijden zijn, gaan Crivill en Spaan zij aan zij over start/finish. Het gat tussen Crivill en de pitsmuur, waar Spaan is in gedoken, is miniem. Het gat is voor Spaan echter groot genoeg om bij Crivill langszij te komen en de leiding weer over te nemen. Gianola, die Spaan en Crivill nog steeds goed weet te volgen, komt bij het uitkomen van de Strubben ten val, waardoor de strijd om de overwinning alleen nog gaat tussen de Nederlander en de Spanjaard.
Bij het ingaan van de 15e ronde is het Spaan die nog steeds aan de leiding gaat. In de Haarbocht steekt Crivill binnendoor, maar Spaan weet wat zijn sterke punt van het circuit is en hij duikt daarom opnieuw in de slipstream van Crivill op de Veenslang. Bij het insturen van de daar op volgende Stekkenwal is het Spaan die de leiding weer overneemt.
De laatste ronde van de race wordt een kopie van de ronde daarvoor. Opnieuw heeft Spaan de leiding in handen, maar wordt hij verschalkt door Crivill in de Haarbocht. Spaan weet dan dat hij nog n kans heeft om Crivill opnieuw te passeren door op de Veenslang kort achter Crivill te gaan zitten en bij het remmen voor de Stekkenwal zijn net wat snellere Honda binnendoor te steken. Zo gebeurt het ook. Vanaf de Stekkenwal is het nog een paar kilometer naar de zwart/wit geblokte vlag. Crivill dringt aan en probeert zijn machine bij de snelle knikken voor de Ramshoek er nog langs te prikken, maar zonder succes. Spaan duikt als eerste de laatste GT-bocht in en Hans moet zien dat Alex er bij de sprint naar de finish niet alsnog voorbij kan komen. Om dat te voorkomen racet Spaan met kleine zigzag bewegingen naar de finish, zodat het Crivill onmogelijk gemaakt wordt om in de slipstream van Spaan te duiken. Met een miniem verschil wint Spaan de Asser TT in de 125cc klasse voor Crivill en de op grote achterstand gereden Miralles.
De winst in de TT betekent de tweede overwinning van Spaan in de 125cc klasse, na dat jaar ook al op de Salzburgring gewonnen te hebben. De GP na de TT van Assen, de GP van Belgi op het circuit van Spa Francorchamps, is ook voor Spaan en op Donington Park in Groot Brittanni is de Nederlander opnieuw de gehele concurrentie de baas. Spaan wordt dat jaar echter tweede in de stand achter zijn grootste rivaal Crivill.
Ook in 1990 slaagt Spaan er wederom net niet in wereldkampioen te worden. Dat jaar moet hij zijn meerdere erkennen in Loris Capirossi. Een wereldtitel is daarmee dan ook het enige wat op de erelijst van Spaan ontbreekt, maar Hans staat wel in de geschiedenisboeken als n van de weinige Nederlandse coureurs, die erin slaagden hun thuis-Grand Prix, de Dutch TT, te winnen.
Tekst: Asse Klein
Bron foto: www.fotoesport.com
Crivill op zijn JJ Cobas in 1989.
